Precedent-setting Dutch franchise case law: Leen Bakker must compensate franchisee after unexpected termination of agreement
Locations
Leen Bakker is one of the largest dealers in home furniture in the Netherlands and an experienced franchise operator. Leen Baker and a franchisee (the "Franchisee") entered into a franchise agreement on 1 September 1996 for a period of 10 years, with subsequent automatic renewals of five years each unless either party gives notice to the other party of its intention not to renew. By a letter dated 28 July 2020, Leen Bakker sought to terminate the franchise agreement with effect from 31 August 2021.
In summary, the Franchisee claimed that the termination was unlawful because Leen Bakker was not entitled to terminate the franchise agreement under its terms and, in the alternative, that if the termination has legal effect, Leen Bakker was obliged to pay compensation to the Franchisee for damages. In defence of the claim, Leen Bakker argued that the franchise agreement had been validly terminated and that it was the Franchisee who was liable for damages payable to Leen Bakker. It claimed that it had suffered loss as a result of the Franchisee continuing to operate the Leen Bakker branch after the termination date of 31 August 2021, when the Franchisee has no rights to do so.
Under the franchise agreement, Leen Bakker was only entitled to terminate the agreement if it could demonstrate that it could not be reasonably required to continue the agreement. Leen Bakker had sought to terminate the franchise agreement as it had made an executive decision to wind-down its franchise network and focus exclusively on operating its own shops. Leen Bakker substantiated its strategic choice with various business arguments. The Franchisee took the view that the foregoing was not a compelling reason why Leen Bakker could not reasonably be required to continue the franchise agreement. However, the Court of Appeal ruled that Leen Bakker has made it sufficiently clear that it had a compelling business economic interest in terminating the franchise relationship and therefore termination of the franchise agreement is justified. Further, the Court of Appeal deemed it plausible that Leen Bakker may suffer damage as a result of the continuation of the Leen Bakker branch after the purported termination date. The Court of Appeal therefore ordered the Franchisee to compensate this damage, to be calculated in a damages assessment proceeding.
In respect of the Franchisee's claim for damages resulting from termination of the franchise agreement, the Court of Appeal recognises that Leen Bakker had offered the Franchisee no compensation at the point of termination. The Court considered in turn the long-standing relationship between the parties, the Franchisee's expectations that the franchise agreement would continue, the reasons for termination and that the Franchisee's conduct played no role in such reasons and the dependent relationship in which the Franchisee finds itself. Having considered these points, the Court of Appeal deemed that the purported termination of the franchise agreement without any accompanying offer to pay compensation was unacceptable on balance of the standards of reasonableness and fairness underpinning contractual law in the Netherlands. The Court of Appeal ruled that Leen Bakker had not sufficiently taken account of the interests of the Franchisee when terminating the franchise agreement and ordered Leen Bakker to pay compensation for the damages the Franchisee had suffered, to be calculated in a damages assessment proceeding.
This case should serve as a reminder to contractual parties that the standards of reasonableness and fairness play an important role in the termination of long-term agreements. It is well-documented that if the parties to an agreement enter into a contract for an indefinite period which does not provide for the possibility of termination, the reasons for termination must result from reasonableness and fairness according to the nature of the agreement. However, franchisors operating in the Netherlands should now also be aware that, under certain circumstances, termination of a franchise agreement without any accompanying offer to pay compensation for damages of the franchisee may be unacceptable according to the standards of reasonableness and fairness, even if the parties have not agreed such compensation. Careful drafting of the termination rights under a franchise agreement is strongly recommended to avoid any ambiguity which could give rise to compensatory payments. Fieldfisher has an experienced franchise team who can assist with drafting and reviewing franchise agreements.
Dutch
Richtinggevende franchise rechtspraak: Leen Bakker moet franchisenemer compenseren na onverwacht opzeggen overeenkomst (hof Den Bosch 28 februari 2023)
Leen Bakker en franchisenemer zijn per 1 september 1996 een franchiseovereenkomst aangegaan voor een periode van 10 jaar, met vervolgens een verlenging van telkens vijf jaar tenzij opzegging plaatsvindt. Bij brief van 28 juli 2020 zegt Leen Bakker de franchiseovereenkomst op tegen 31 augustus 2021.
Franchisenemer vordert, kortgezegd, primair dat voor recht wordt verklaard dat de opzegging zonder rechtsgevolg is geweest (omdat Leen Bakker niet gerechtigd was de franchiseovereenkomst op te zeggen) en subsidiair dat als de opzegging rechtsgevolg heeft, Leen Bakker gehouden is tot betaling van een (schade)vergoeding. Leen Bakker voert verweer en vordert, onder meer, dat voor recht wordt verklaard dat de franchiseovereenkomst rechtsgeldig is beëindigd en dat franchisenemer aansprakelijk is voor de schade die Leen Bakker lijdt als gevolg van de voortzetting van het Leen Bakker-filiaal na 31 augustus 2021, omdat Leen Bakker meent dat franchisenemer vanaf die datum zonder recht, titel en/of grond(slag) de vestiging heeft geëxploiteerd.
Op grond van de franchiseovereenkomst is Leen Bakker slechts gerechtigd de overeenkomst op te zeggen indien van haar in redelijkheid niet kan worden gevergd de overeenkomst te laten voortduren. De belangrijkste reden voor Leen Bakker om op te zeggen is dat ze wil stoppen met de franchiseformule en zich uitsluitend nog wil focussen op het exploiteren van eigen winkels. Deze strategische keuze onderbouwt Leen Bakker met verschillende bedrijfseconomische argumenten. Franchisenemer meent dat het voorgaande geen (klemmende/dringende) reden is die maakt dat voortzetting van franchiseovereenkomst in redelijkheid niet van Leen Bakker kan worden gevergd. Het hof oordeelt echter dat Leen Bakker voldoende inzichtelijk heeft gemaakt dat zij een zodanig zwaarwegend bedrijfseconomisch belang heeft bij beëindiging van de franchiserelatie dat opzegging van de overeenkomst gerechtvaardigd is. Verder acht het hof het aannemelijk dat Leen Bakker mogelijk schade lijdt als gevolg van de voortzetting van het Leen Bakker-filiaal na 31 augustus 2021. Franchisenemer wordt derhalve veroordeeld deze schade, op te maken in een schadestaatprocedure, te vergoeden.
Leen Bakker heeft franchisenemer bij de opzegging geen vergoeding aangeboden. Gelet op de jarenlange relatie tussen partijen, de verwachtingen bij franchisenemer dat de franchiseovereenkomst niet zou worden beëindigd, de omstandigheid dat franchisenemer geen verwijt kan worden gemaakt van de opzegging en de afhankelijke relatie waarin franchisenemer zich bevindt, acht het hof de opzegging zonder deze te vergezellen van een (passend) aanbod tot betaling van een (schade)vergoeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar. Het hof oordeelt dat Leen Bakker zich onvoldoende rekenschap heeft gegeven van de belangen van franchisenemer bij de opzegging. Het hof veroordeelt Leen Bakker tot betaling van een (schade) vergoeding, op te maken in een schadestaatprocedure.
De maatstaven van redelijkheid en billijkheid speelden al belangrijke rol bij opzegging van duurovereenkomsten. Zo kan, indien partijen bij een voor onbepaalde tijd aangegane overeenkomst niet in de mogelijkheid van opzegging hebben voorzien, de bevoegdheid daartoe niettemin naar aard van de overeenkomst uit de redelijkheid en billijkheid voortvloeien. Franchisegevers dienen er nu ook op bedacht te zijn dat onder omstandigheden opzegging van de franchiseovereenkomst zonder deze te doen vergezellen van een aanbod tot betaling van een (schade)vergoeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar kan zijn, ook al zijn partijen een dergelijke vergoeding niet overeengekomen.